ابرو
پهلوی : بروگ brūk لری : برگ borg لر
ی د : برم berm لری : برم ، برو berm/beru اوستا : brvat برهان : « برو »
اشک
پهلوی : اشک ، ارس aser/aŠk لری الف و ب : خَرس xars لری ج : ارس ، هرس ars/hars لری د و لکی: اسر، ارس aser/ars اوستا : asrū/asrav برهان : «ارس»
مژه مژگان
پهلوی :مزگ ، مژوگ mazag/méžug لری : مرزنگ marzang لری د : merženg . لری : مژنگ .مرژنگ
چشم
پهلوی : چشĉaŠ پهلوی : تیتک (مردمک چشم) tïtakلری الف و ب : تیه teya لری ج :تی ، تیه tiyi/ti لری د : تی چش ĉaŠ/tiye/ti اوستا : ĉaŠman
چوب (ترکه)
پهلوی : اسپک spek لری و : سک sokچوبدستی است که معمولا در یک سر آن میخی نصب می کنند و برای راندن گاو یا خر به کار می رود .
خط ،شیار ،خط کشیدن
پهلوی : کیش kéŠ/kïŠ لری الف: کیش kiŠ لری ب : tiŠ. در لری الف تا دواژه «کر»ker با همین معنی به کار می رود.کیش کشیدن kiŠ kaŠidan=خط کشیدن
گوشه کنج
پهلوی : گوشک سوک sūk/gôŠak لری : سیک sik . در لری هر دو واژه گوشه و سیک به کار می رود .
کنج ،خم
پهلوی : خوهل xvahl لری الف ب ج : خل val لری د : هل hal ل برهان «خل ،خوهل»
شوهر
پهلوی : شُی مرک mérak/Šoy لری : miraلری د : méra. اوستا :mairya . در لری برار میره berármira به معنی برادر شوهر می باشد . در لری از ریشه Šoy پهلوی واژه شی کردن ikerdanŠ یعنی شوهر کردن کار برد دارد . mira/merda
مادر
پهلوی : مات ،دایک dáyk/mát لری الف : دی dey . لری ب:دا dá لری ج د : دا ، دالکه dá/dáleka اوستا : day/dey پرستاری و مراقبت کردن
گاو شخم زدن
پهلوی : ورزاک varzák لری : ورزا varzá اوستا : varaz کشت کردن
جوجه تیغی ، ژوژه
پهلوی : زئارک zuzark/žuzak لری الف ب ج : ززوzezu لری د و لکی : ژوژ žzîu خار پشت یا ژوژ از جوجه تیغی کوچکتر است و تیر پرتاب نمی کند . و در گویش های لری برای واژه جوجه تیغی واژگان جوله jula ( لری الف و ب) و چوله ĉula(لری د) به کار می رود .
شغال
پهلوی:شغال تورک Šaˇqál/tūrak لری : توره turaلری د و لکی:چقل ĉaqal
عقاب
پهلوی : آله aluh لری: اله alo برهان اله : لری ج: دال dál
کرکس لاشخور
پهلوی : کرکس ، دالمن karkas/dálmam لری : دال dálلری : دال ، سرگر: dá/sargar پهلوی sárïgar واژهdál(man) در پهلوی بعضی از نواحی لر نشین به معنی عقاب هم به کار می رود .
ملخ
پهلوی: ملخ کلک malax/kulak لری : کله kolo لری د : kolla لکی : قله qola
کلیه قلوه پشت
پهلوی : گرتک gurtakلری: گرده gorda لری د :گرده (پشت) gorda و کلیه gordála
مغز
پهلوی : مزگ mazgلری : مزگ mazg اوستا : mazg
سن و سال
پهلوی : دات dát لری : دا (د) dá(d)این واژه بیشتر در کلمه هم دا homdaیعنی هم سن و سال به کار می رود
شعور فهم
پهلوی : ورم ، ورام varom/várima لری الف تا ج : وره verˇa در واژه « بی وره » bive rˇ aبه معنی بی شعور اوستا: var/váaoma
هوش و یاد
پهلوی : ویرvIr اوستا : vira در جملاتی به معنی به یاد (ویر ) آمدن یا از یاد رفتن استفاده می شود .
رقیب حریف
پهلوی :هممال hamémalفقط در لری د : همال hamál
دیروز
پهلوی : دیگ dIg لری الف ب : دیگ dig لری ج : دوش duŠ لری د : diru(duŠ)
دیشب
پهلوی :دوش dôŠ لری الف ، ب : دوش duŠ لری ج ،د: دشوdiŠow برهان «دوش»
پریروز
پهلوی : پررparér لری الف ، ب : پرید،پریر ،پریگ parir\parig\parid اوستا : parô.ayare برهان پریر
پارسال
پهلوی : پار (گذشته) pár لری : پار pár اوستا : parurva برهان «پار »
عصر ،غروب
پهلوی : اوراک ، پسین (نهایی) évárak/pasénلری الف ب ج : پسین pasin لری د : ایواره éára/ivára برهان «ایوار»
سفید (رنگ )
پهلوی : اروس ،الوس alus/arus لری الف ب ج : الوس alus اوستا : aeura این واژه امروزه در لری به عنوان صفت برای بزی به کار می رود که رنگ تمام یا قسمتی از موهای آن سفید است . در اوستا و پهلوی برای سایر حیوانات به کار می رفته است مانند اسب سفید aspiaurus پهلوی ، اسب سفید auraŠaspa اوستا نام سایر رنگ های اسب در پهلوی مانند: بور bôr کرن korind کمیت komayt در لری باقی مانده است
درخشش،تابیدن
پهلوی : براه bráh/bréh لری الف ب ج : بره ، برچه bera/berĉa بره زدن : درخشیدن لری د : برچه ، بریقه berĉa/beriga
ذغال سوزان (ذغال روشن)
پهلوی : خورگ ، انگشت xvarg/angiŠt لری الف : خرنگ xorong لری ب وج : انگشت angeŠt در لری ج معنی اتش هم می دهد لری د : مژ mez اوستا : angára
صمغ
پهلوی : زتک زدودگ zatūk/zatak لری : زدی zedi لری د : ژدی ževi/žedi اوستا : jatare برهان«ژده»
چمنزار،مرغ
پهلوی : مروmarv لری الف وب : مور mowr لری ج : مرغ ،مورmowr/marg لکی : مرخ marre/marx
میزیدن
پهلوی : میزیدن ، مستن mistan/mézïtan لری الف و ب : مهسن mehsan لری ج : مستن mestan اوستا : maez همچنین در پهلوی : مشک(ادرار) méŠak لری الف و ب : مهسته mehsa لری ج : مسته دو واژه فوق در حالت اسمی و مصدری در گویش لری د (لرستانی)از بین رفته است و مصدر mistan پهلوی به فارسی نو نرسیده است . در گویش لری الف ب ج برای صرف افعال گذشته از مصدرmestan/mehsan وبرای زمان آینده وامر از بن مضارع مصدر mizidan استفاده می شود
بهم زدن بهم خوردن مخلوط کردن
پهلوی : شپ Šép پازند : شوشن ŠévaŠn در لری در دو حالت فعل لازم شیوسن Šivônenبرهان : «شیوانیدن» لری : شیونادن
پاک کردن به وسیله خراش دادن
پهلوی : کرنیدن (بریدن پاره کردن ) kirréïtanلری الف : به صورت فعل متعدی کرنادن keranádan لری ب : randan ج و د : کرنن کلاشن keláŠane (n)/keranen
چسب چسبناک چسباندن
پهلوی : دیس (چسب) dïs و دسن «چسبناک»dôsén مصدر این واژه در لری الف ب ج : در حالت لازم «دیسن» disesan و متعدی «دیسنادن» disanádan و در لری د : disônen و در لری ج و د : دیس dis (چسب)
شاخ
پهلوی : سرو srū لری الف ب ج :سره sero اوستا : srū/srva واژه شاخ در گویش های لری هم به کار می رود وسره از واژه های مهجور می باشد
واکه (مصوت) «د» d بعد از هم خوان ها (صامت)در گویش های لری نواحی مختلف به صورت d صدایی بین «د» و «ذ» y «ی» ، «ر» r تلفظ می شود . در این نوشتار به صورت d «د» نشان داده شده است
:: بازدید از این مطلب : 344
|
امتیاز مطلب : 30138
|
تعداد امتیازدهندگان : 9
|
مجموع امتیاز : 9